วันเยาวชนแห่งชาติสสส. ก.ศึกษาธิการผนึกกำลังเครือข่ายงดเหล้าหนุนพัฒนาศักยภาพเยาวชนสู่แกนนำเยาวชน YSDN Thailand ป้าทิชาร่วมสะท้อนปัญหาเด็กก้าวพลาดมาจากปัจจัยทางสังคมเร่งสร้างภูมิคุ้มกันรู้เท่าทันหนุนกิจกรรมสร้างสร้างสรรค์หวังป้องกันนักดื่ม–นักสูบหน้าใหม่ในเด็กและเยาวชน
เมื่อเวลา 09.00 น. วันที่ 20 ก.ย. 2567 ที่สถาบันวิชาการ เอ็นที จ.นนทบุรี แกนนำเยาวชนนักรณรงค์งดเหล้าลดปัจจัยเสี่ยง YSDN สนับสนุนโดยสมาคมเครือข่ายงดเหล้าและลดปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพ(สคล.) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จัดเวทีถอดบทเรียนและแลกเปลี่ยนเรียนรู้งานเยาวชนเครือข่ายองค์กรงดเหล้าตอน The power of change พลังแห่งการเปลี่ยนแปลงเนื่องในวันเยาวชนแห่งชาติ
นพ.พงศ์เทพวงศ์วัชรไพบูลย์ผู้จัดการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า เด็กและเยาวชน อยู่ในช่วงวัยที่กำลังเปลี่ยนผ่านจากวัยเด็ก วัยรุ่น สู่วัยผู้ใหญ่ ซึ่งขณะนี้สังคมมีปัจจัยเสี่ยงที่คุกคามต่อสุขภาพเด็กและเยาวชนจำนวนมาก ทั้งบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และสิ่งเสพติด ส่งผลต่อการเติบโตทั้งทางร่างกายและจิตใจของเด็ก โดยเฉพาะบุหรี่ไฟฟ้ามีเด็กและเยาวชนสูบมากขึ้นจากเดิม 78,742 คน ในปี 2564 เพิ่มเป็น 709,677 คน ในปี 2565 เยาวชนที่ไม่เคยสูบบุหรี่มาก่อน หากเริ่มสูบบุหรี่ไฟฟ้าจะมีแนวโน้มสูบบุหรี่มวนเพิ่มขึ้น 5 เท่า และมีแนวโน้มสูบบุหรี่ไฟฟ้าและบุหรี่มวนเพิ่มขึ้นถึง 7 เท่าขณะที่การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในเยาวชน แม้มีแนวโน้มลงลงเหลือ 20.9% หรือ 1.9 ล้านคน แต่การเริ่มต้นดื่มตั้งแต่อายุยังน้อยมีผลต่อพัฒนาการ ทั้งสมองส่วนหน้า (การวางแผน) สมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้ (ความจำ สมาธิการควบคุมตนเอง) นำไปสู่การเป็นโรคติดแอลกอฮอล์ในวัยผู้ใหญ่ รวมถึงปัญหาอุบัติเหตุ การทะเลาะวิวาท การใช้สารเสพติดชนิดอื่น และปัญหาครอบครัว ที่พบการดื่มมีส่วนก่อให้เกิดความรุนแรงในครอบครัวมากถึง 1 ใน 4 ของความรุนแรงในบ้าน
“สสส. ให้ความสำคัญในการดูแลและส่งเสริมให้เยาวชนเติบโตในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและมีสุขภาพพัฒนา จึงได้มุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพเครือข่ายแกนนำเยาวชนนักรณรงค์งดเหล้าลดปัจจัยเสี่ยง YSDN (Youth Strong and Development Network ) ให้เป็นต้นแบบแกนนำในการป้องกันนักดื่มหน้าใหม่ ลดนักดื่มหน้าเก่า ร่วมเป็นเจ้าของประเด็น นำไปสู่การขับเคลื่อนงานด้านสังคม โดยสนับสนุนให้เด็ก เยาวชน ครอบครัว โรงเรียน และชุมชนเข้ามามีส่วนร่วม และใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการแก้ไขปัญหาปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ ใช้พลังแห่งการสร้างสรรค์นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงและเป็นให้กำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศต่อไป” ผจก. กองทุนสสส. กล่าว
นายสิริพงศ์อังคสกุลเกียรติคณะที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ กล่าวว่า กระทรวงศึกษาธิการโดย พล.ต.อ.เพิ่มพูน ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการให้ความสำคัญประเด็นปัจจัยเสี่ยง ได้ส่งเสริมให้สถานศึกษาเป็นเขตปลอดบุหรี่ไฟฟ้า แอลกอฮอล์ และสิ่งเสพติด โดยเฉพาะเรื่องบุหรี่ไฟฟ้ามีการประสานกับทางตำรวจ จับกุมร้านจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าในพื้นที่รอบสถานศึกษาทุกแห่งอย่างเป็นรูปธรรม ปราบปรามช่องทางออนไลน์ รวมถึงประชาสัมพันธ์เชิงรุกให้ความรู้แก่ชุมชนสถานศึกษา เกี่ยวกับข้อกฎหมายและอันตรายจากการใช้บุหรี่ไฟฟ้า จากการสำรวจของกรมควบคุมโรค พบว่าเด็กไทยสูบบุหรี่ไฟฟ้าสูงถึง 17.6% และเกือบทั้งหมดซื้อผ่านทางออนไลน์ ซึ่งดูเหมือนว่าบุหรี่ไฟฟ้าจะมุ่งเป้าไปที่เด็กและเยาวชน โดยผลิตให้มีรูปแบบเป็นตัวการ์ตูน กล่องนม ให้ดูเป็นเรื่องธรรมดา เข้าถึงง่าย จนเด็กซึมซับโดยไม่รู้ตัว นับเป็นภัยคุกคามเยาวชนที่ต้องเร่งจัดการโดยด่วน
นางทิชาณนครผู้อำนวยการศูนย์ฝึกและอบรมเด็กและเยาวชน (ชาย) บ้านกาญจนาภิเษก กล่าวเสริมว่า เด็กที่อยู่ในสถานพินิจ ประมาณ 68% เป็นเด็กที่มีประวัติเหมือนกันคือ ถูกให้ออกจากโรงเรียนกลางคัน เด็กจะรู้สึกเป็นผู้แพ้ ไม่ถูกยอมรับ มีโอกาสที่จะเข้าถึงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ก่อให้เกิดความรุนแรงและอาชญากรรม ซึ่งบ้านกาญจนาฯ เน้นทำกระบวนการความคิดกับเด็กจนเกิดความไว้ใจ ผ่านการสร้างพื้นที่ปลอดภัยในการสื่อสารพูดเคย เปิดใจรับฟัง ใช้กระบวนการเรียนรู้ที่เรียกว่า “วิชาชีวิต” มุ่งเน้นการเปิดโอกาสให้เยาวชนร่วมคิด ร่วมตัดสินใจ สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงพฤติกรรม และส่งเสริมสุขภาวะเด็กและเยาวชน โดยเฉพาะด้านกระบวนการรู้คิด จากสถิติเยาวชนที่ผ่านกระบวนการนี้ ทำให้เยาวชนที่เข้าร่วมโครงการทำความผิดซ้ำน้อยกว่า 6% ถือเป็นกระบวนการที่ช่วยปกป้องสังคมและส่งคืนเด็กและเยาวชนให้มีความเข้มแข็ง ภูมิคุ้มกันด้านปัจจัยเสี่ยง และกลับคืนสู่สังคมได้จริง
นายฐิติวัฒน์ คุ้มกัน แกนนำเครือข่ายเยาวชน YSDN กล่าวว่า เครือข่ายเยาวชน YSDN ได้รวบรวมความคิดเห็นจากเยาวชนทั่วประเทศผ่านออนไลน์ จำนวน 1,259 คน โดยได้ยื่นจดหมายเปิดผนึก “เสียงจากใจเยาวชนทั่วไทย”ถึงผู้จัดการกองทุน สสส กระทรวงศึกษา และตัวแทนพรรคการเมือง 4 พรรค (พรรคเพื่อไทย พรรคประชาชน พรรคภูมิใจไทย และพรรครวมไทยสร้างชาติ) โดยมีข้อเสนอเชิงนโยบายในประเด็นปัจจัยเสี่ยงสุขภาพ ประเด็นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ประเด็นพื้นที่กิจกรรมสร้างสรรค์ โดยพบว่า 5 ประเด็นที่เยาวชนมีความต้องการมากที่สุดคือ เพิ่มการเข้าถึงบริการสุขภาพจิตสำหรับเด็กและเยาวชนที่เสี่ยงต่อโรคซึมเศร้า (99.60%) รองลงมาคือ ควบคุมการใช้ยาเสพติดเพื่อป้องกันผลกระทบต่อเด็ก เยาวชน และประชาชน พร้อมลดภาระแพทย์ และป้องกันการเข้าถึงปัจจัยเสี่ยง พร้อมมาตรการป้องกัน (99.44%) จัดสรรบริการสุขภาพที่เท่าเทียม ครอบคลุมทุกเพศวัย พร้อมส่งเสริมนโยบายความรู้ด้านสุขภาพ (99.36%) จัดให้มีโปรแกรมเตรียมเยาวชนเข้าสู่ตลาดงาน เช่น ฝึกงาน, ให้คำปรึกษาอาชีพ, และการเรียนรู้ทักษะใหม่ (99.36%) และส่งเสริมเด็กนอกระบบให้มีกิจกรรมสร้างสรรค์ เพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางสังคม (99.21%)
นายธีระวัชรปราณีผู้อำนวยการสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.)กล่าวว่า การจัดรวมพลังถอดบทเรียนมีตัวแทนแกนนำกลุ่มเยาวชน YSDN 128 กลุ่ม รวม 200 คน เช่น การรณรงค์งานประเพณีปลอดเหล้าบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า การเฝ้าระวังการทำผิดกฎหมาย กิจกรรมจิตอาสาช่วยทาสีโรงเรียน จิตอาสากู้ภัย การอนุรักษ์ธรรมชาติ จัดการเล่นดนตรีกีฬา การช่วยเหลือแนะนำรุ่นน้องรุ่นพี่ เป็นต้น โดยตัวแทนที่ได้มาร่วมถอดบทเรียนได้สะท้อนพลังของเยาวชนไม่ใช่ผู้ที่เป็นเหยื่อจากปัญหา แต่เป็นผู้ร่วมมือแก้ปัญหา และได้รับการยอมรับจากผู้ใหญ่ แต่ยังต้องการหนุนเสริมและความเข้าใจจากผู้ใหญ่ใจดี ซึ่งทางเครือข่ายฯ จะนำเอาบทเรียนมาต่อยอดและสนับสนุนน้องๆ ต่อไป
นอกจากนี้ยังมีการมอบรางวัลเด็กและเยาวชนต้นแบบ นักรณรงค์งดเหล้า บุหรี่ ลดปัจจัยเสี่ยง รางวัล Youth SDN Awards 2024, รางวัล Youth SDN Idol และรางวัล ต้นกล้า YSDN” ทั้งประเภทเดี่ยวและประเภทกลุ่มจำนวน 34 คน และ ประเภทกลุ่มเด็กและเยาวชนต้นแบบ จำนวน 6 กลุ่ม เพื่อเป็นการยกย่องและให้กำลังใจแก่เยาวชนที่ได้ทำงานอย่างมุ่งมั่น ประพฤติตนดี เหมาะสม และเป็นแบบอย่างที่ดีในด้านต่างๆ อีกด้วย
